14 câu hỏi quyền lực mà mọi nhà lãnh đạo cần biết

Tóm tắt

“The art of leadership is saying no, not saying yes. It is very easy to say yes.” (“Nghệ thuật lãnh đạo nằm ở việc biết nói không, không phải luôn nói có. Dễ dàng nhất là nói có.”) – Tony Blair [1].

Trong thế giới kinh doanh đầy cạnh tranh và biến động, khả năng lãnh đạo không chỉ được đo lường bằng việc đưa ra quyết định mà còn nằm ở cách một nhà lãnh đạo biết đặt những câu hỏi phù hợp. Một câu hỏi đúng lúc không chỉ giúp nhà lãnh đạo hiểu rõ hơn về đội nhóm, mà còn có thể mở ra những góc nhìn mới, kích thích sự sáng tạo và tăng cường tinh thần làm việc tập thể.

Lãnh đạo giỏi không phải là người có tất cả câu trả lời mà là người biết cách đặt ra câu hỏi để khai thác tiềm năng của đội nhóm. Khi một nhà lãnh đạo đặt câu hỏi đúng, họ không chỉ tạo ra một môi trường làm việc cởi mở mà còn giúp đội nhóm cảm thấy được lắng nghe, thúc đẩy sự chủ động và tinh thần trách nhiệm trong công việc. Điều này góp phần quan trọng trong việc xây dựng một tổ chức có nền tảng vững chắc và phát triển bền vững.

Các nghiên cứu của Harvard Business Review [2] chỉ ra rằng những nhà lãnh đạo thường xuyên đặt câu hỏi không chỉ giúp nâng cao mức độ tương tác trong đội nhóm lên 35% mà còn cải thiện khả năng ra quyết định chiến lược, giúp tổ chức phát triển linh hoạt hơn trước những thách thức.

Bài viết này sẽ đi sâu phân tích 14 câu hỏi mà mọi nhà lãnh đạo cần biết, chia thành hai nhóm: (1) Câu hỏi dành cho bản thân – giúp nhà lãnh đạo tự đánh giá, phát triển tư duy và cải thiện phong cách quản lý; và (2) Câu hỏi dành cho đội nhóm – nhằm thúc đẩy sự gắn kết, tối ưu hóa hiệu suất làm việc và tạo động lực cho nhân viên.

Việc hiểu và áp dụng những câu hỏi này không chỉ giúp nâng cao khả năng lãnh đạo mà còn góp phần tạo dựng một môi trường làm việc cởi mở, đổi mới và hiệu quả, giúp tổ chức không ngừng vươn lên trong thời đại biến động ngày nay.

I. Giới thiệu

“The greatest leader is not necessarily the one who does the greatest things. He is the one that gets the people to do the greatest things.” (“Nhà lãnh đạo vĩ đại nhất không phải là người làm được nhiều điều vĩ đại, mà là người giúp người khác làm được những điều vĩ đại.”) – Ronald Reagan [2].

Lãnh đạo không phải là việc đưa ra tất cả các câu trả lời, mà là khả năng đặt ra những câu hỏi đúng để thúc đẩy tư duy, khơi dậy sự sáng tạo và giúp đội nhóm phát triển. Những câu hỏi phù hợp không chỉ giúp nhà lãnh đạo hiểu rõ hơn về tổ chức, mà còn giúp nhân viên cảm thấy được lắng nghe, tạo ra môi trường làm việc cởi mở và khuyến khích sự đổi mới.

Theo nghiên cứu của Harvard Business Review [3], những nhà lãnh đạo đặt câu hỏi thường xuyên giúp tăng mức độ tương tác của nhân viên lên 35%, cải thiện hiệu suất làm việc lên 22% và thúc đẩy sự sáng tạo trong tổ chức. Việc đặt câu hỏi không chỉ giúp lãnh đạo có cái nhìn toàn diện hơn về đội nhóm, mà còn giúp họ đưa ra những quyết định chiến lược chính xác hơn, tạo động lực làm việc và tối ưu hóa năng lực cá nhân trong tổ chức.

Vậy đâu là những câu hỏi mà mọi nhà lãnh đạo cần biết? Bài viết này sẽ đi sâu phân tích 14 câu hỏi quyền lực giúp nhà lãnh đạo:

Đánh giá bản thân, từ đó cải thiện tư duy và phong cách lãnh đạo.
Kết nối với đội nhóm, nâng cao sự tin tưởng và hiệu suất làm việc.
Tạo động lực và khuyến khích sự phát triển, giúp đội nhóm khai phá tiềm năng của họ.

Những câu hỏi này không chỉ giúp lãnh đạo đưa ra quyết định tốt hơn mà còn tạo ra một môi trường làm việc tích cực, gắn kết và hiệu quả, từ đó thúc đẩy tổ chức phát triển bền vững trong bối cảnh kinh doanh đầy biến động ngày nay.

II. Nội dung

2.1. Câu hỏi dành cho bản thân – Phản chiếu tư duy lãnh đạo

“Knowing yourself is the beginning of all wisdom.” (“Biết chính mình là khởi đầu của mọi trí tuệ.”) – Aristotle [4].

Lãnh đạo không chỉ là ra quyết định mà còn là khả năng nhìn nhận bản thân, hiểu rõ điểm mạnh, điểm yếu và không ngừng cải thiện để trở thành một hình mẫu truyền cảm hứng. Những nhà lãnh đạo vĩ đại nhất không phải là những người có tất cả câu trả lời, mà là những người biết cách đặt câu hỏi đúng để khai phá tiềm năng của chính mình và đội nhóm.

Những câu hỏi sau đây không chỉ giúp nhà lãnh đạo soi xét lại phong cách quản lý của mình mà còn hỗ trợ trong việc nâng cao năng lực lãnh đạo, xây dựng lòng tin và tạo ra môi trường làm việc tích cực.

1. Điều gì khiến mọi người thích làm việc với tôi?

“The function of leadership is to produce more leaders, not more followers.” (“Chức năng của lãnh đạo là tạo ra nhiều nhà lãnh đạo hơn, không phải nhiều người theo sau.”) – Ralph Nader [5].

Một nhà lãnh đạo xuất sắc không chỉ dựa vào quyền lực hay chức danh mà còn phải tạo ra một môi trường làm việc nơi mọi người cảm thấy có động lực, an toàn và phát huy tối đa năng lực của mình.

Nếu đội nhóm cảm thấy thoải mái, sáng tạo và chủ động trong công việc, điều đó chứng tỏ bạn đã xây dựng được một môi trường làm việc an toàn về tâm lý. Đây là một yếu tố quan trọng giúp nhân viên không sợ mắc sai lầm, sẵn sàng đề xuất ý tưởng và cải thiện hiệu suất làm việc.

Hãy tự hỏi: Tôi có thường xuyên khuyến khích sự sáng tạo? Tôi có cung cấp đủ nguồn lực và cơ hội phát triển cho đội nhóm? Tôi có tạo ra một văn hóa giao tiếp cởi mở và tôn trọng lẫn nhau?

2. Tôi có thực sự tin tưởng và trao quyền cho đội nhóm của mình?

“The best executive is the one who has sense enough to pick good men to do what he wants done, and self-restraint enough to keep from meddling with them while they do it.” (“Nhà lãnh đạo giỏi nhất là người biết chọn đúng người để thực hiện công việc, và đủ tự kiềm chế để không can thiệp vào họ khi họ đang làm việc.”) – Theodore Roosevelt [6].

Sự tin tưởng là nền tảng của mọi mối quan hệ trong công việc. Một nhà lãnh đạo giỏi không kiểm soát mọi thứ mà biết cách trao quyền cho đội nhóm để họ tự chủ và phát triển.

Việc giao quyền không chỉ giúp giảm tải áp lực cho lãnh đạo mà còn tạo ra động lực để nhân viên phát triển kỹ năng lãnh đạo của riêng họ.

Ví dụ, thay vì can thiệp vào từng chi tiết nhỏ trong một dự án, hãy để đội nhóm tự đưa ra quyết định và chỉ can thiệp khi cần thiết. Điều này không chỉ giúp nhân viên phát triển mà còn thể hiện rằng bạn thực sự tin tưởng vào khả năng của họ.

3. Tôi có sẵn sàng lắng nghe phản hồi không?

“We all need people who will give us feedback. That’s how we improve.” (“Chúng ta đều cần những người sẵn sàng đưa ra phản hồi. Đó là cách chúng ta cải thiện.”) – Bill Gates [7].

Lãnh đạo không có nghĩa là luôn đúng. Một trong những phẩm chất quan trọng nhất của một nhà lãnh đạo vĩ đại là khả năng lắng nghe phản hồi một cách chân thành và không phòng thủ.

Bạn có khuyến khích nhân viên đưa ra phản hồi về phong cách lãnh đạo của bạn không? Bạn có thực sự lắng nghe và áp dụng những phản hồi đó để cải thiện hay không?

Một cách hiệu quả để thực hiện điều này là tổ chức các buổi thảo luận định kỳ nơi nhân viên có thể thoải mái chia sẻ suy nghĩ của họ mà không sợ bị đánh giá.

4. Tôi có đưa ra phản hồi hữu ích không?

“Average players want to be left alone. Good players want to be coached. Great players want to be told the truth.”(“Những người chơi trung bình muốn được để yên. Những người chơi giỏi muốn được hướng dẫn. Những người xuất sắc muốn được nói sự thật.”) – Doc Rivers [8].

Không chỉ lắng nghe phản hồi, một nhà lãnh đạo giỏi còn cần phải biết cách đưa ra phản hồi một cách hiệu quả.

Phản hồi có thể là công cụ mạnh mẽ để cải thiện hiệu suất làm việc, nhưng nếu không được truyền tải đúng cách, nó có thể gây ra tác dụng ngược, khiến nhân viên cảm thấy mất động lực.

5. Có cuộc trò chuyện khó khăn nào mà tôi đang né tránh không?

“Courage is what it takes to stand up and speak; courage is also what it takes to sit down and listen.” (“Dũng cảm là khi bạn dám đứng lên và nói; dũng cảm cũng là khi bạn biết ngồi xuống và lắng nghe.”) – Winston Churchill [9].

Một trong những sai lầm lớn nhất của các nhà lãnh đạo là tránh né những cuộc trò chuyện khó khăn. Điều này có thể liên quan đến hiệu suất làm việc kém của nhân viên, xung đột trong nhóm hoặc những thay đổi quan trọng trong tổ chức.

Sự trì hoãn không giúp vấn đề biến mất, mà ngược lại, nó có thể làm cho tình hình trở nên tồi tệ hơn.

6. Tôi có tạo ra tấm gương về cân bằng giữa công việc và cuộc sống không?

“You will never feel truly satisfied by work until you are satisfied by life.” (“Bạn sẽ không bao giờ thực sự cảm thấy hài lòng với công việc trừ khi bạn hài lòng với cuộc sống.”) – Heather Schuck [10].

Một đội nhóm làm việc quá tải và kiệt sức thường bắt nguồn từ lãnh đạo. Nếu bạn thường xuyên làm việc đến tối muộn, gửi email vào cuối tuần và tạo ra văn hóa “luôn luôn bận rộn”, nhân viên sẽ cảm thấy áp lực phải làm theo.

Bạn có đang khuyến khích nhân viên nghỉ ngơi khi cần thiết? Bạn có đang đặt ra những ranh giới lành mạnh giữa công việc và cuộc sống cá nhân?

7. Tôi có thể làm gì để trở thành một nhà lãnh đạo tốt hơn?

“Leadership and learning are indispensable to each other.” (“Lãnh đạo và học hỏi là hai điều không thể tách rời.”) – John F. Kennedy [11].

Lãnh đạo không phải là một trạng thái tĩnh, mà là một hành trình liên tục học hỏi và phát triển. Những nhà lãnh đạo vĩ đại nhất không bao giờ tự mãn với thành công của mình mà luôn tìm cách cải thiện bản thân.

Bạn có dành thời gian để học hỏi từ những người đi trước? Bạn có thường xuyên tìm kiếm phản hồi từ đồng nghiệp và đội nhóm?

Để trở thành một nhà lãnh đạo giỏi hơn, hãy đặt câu hỏi này thường xuyên, không chỉ với chính mình mà còn với những người xung quanh.

Những câu hỏi trên không chỉ giúp nhà lãnh đạo tự nhìn lại bản thân mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng văn hóa tổ chức, nâng cao sự tin tưởng và hiệu quả làm việc trong đội nhóm. Một nhà lãnh đạo giỏi không phải là người có tất cả các câu trả lời, mà là người biết cách đặt những câu hỏi đúng để dẫn dắt tổ chức phát triển bền vững.

2.2. Câu hỏi dành cho đội nhóm – Gắn kết và phát triển tập thể

“Alone we can do so little; together we can do so much.” (“Một mình, chúng ta làm được rất ít; cùng nhau, chúng ta làm được rất nhiều.”) – Helen Keller [5]

Một đội nhóm mạnh mẽ không chỉ dựa vào tài năng của từng cá nhân mà còn phụ thuộc vào khả năng hợp tác, giao tiếp và hỗ trợ lẫn nhau. Nhà lãnh đạo xuất sắc là người tạo ra môi trường nơi đội nhóm cảm thấy được lắng nghe, được khuyến khích phát triển và có động lực đóng góp ý tưởng.

Những câu hỏi dưới đây không chỉ giúp nâng cao sự gắn kết mà còn thúc đẩy sự sáng tạo, trách nhiệm và cam kết từ mỗi thành viên trong đội nhóm.

8. Bạn nghĩ chúng ta nên làm gì?

“It is not the strongest of the species that survive, nor the most intelligent, but the one most responsive to change.”(“Không phải loài mạnh nhất hay thông minh nhất sống sót, mà là loài thích nghi tốt nhất với sự thay đổi.”) – Charles Darwin [6]

Việc đặt câu hỏi này không chỉ thể hiện sự tôn trọng ý kiến của đội nhóm mà còn kích thích khả năng tư duy độc lập và sáng tạo. Trong một tổ chức, nhân viên ở các cấp độ khác nhau có thể có góc nhìn đa chiều về vấn đề, và những giải pháp đổi mới thường xuất phát từ những người trực tiếp thực hiện công việc.

Ứng dụng thực tế: Trong một cuộc họp chiến lược, thay vì chỉ ra quyết định một chiều, hãy mời đội nhóm tham gia đóng góp. Điều này giúp nhân viên cảm thấy mình là một phần quan trọng trong quá trình ra quyết định và tăng cường tinh thần trách nhiệm.

9. Tôi có thể hỗ trợ bạn như thế nào?

Một nhà lãnh đạo giỏi không chỉ đưa ra mệnh lệnh mà còn biết cách hỗ trợ đội nhóm để họ đạt được kết quả tốt nhất. Bằng cách hỏi câu này, bạn thể hiện sự quan tâm đến từng cá nhân và đảm bảo rằng họ có đủ nguồn lực để thành công.

Ứng dụng thực tế: Nếu một nhân viên gặp khó khăn trong dự án, thay vì chỉ yêu cầu kết quả, hãy hỏi xem họ cần gì để làm việc hiệu quả hơn – có thể là sự hướng dẫn, nguồn tài nguyên hoặc điều chỉnh mục tiêu.

10. Thành công lớn nhất của bạn gần đây là gì?

“Success is not final, failure is not fatal: it is the courage to continue that counts.” (“Thành công không phải là kết thúc, thất bại không phải là dấu chấm hết: điều quan trọng là lòng dũng cảm để tiếp tục.”) – Winston Churchill [8]

Sự công nhận là một trong những yếu tố tạo động lực mạnh mẽ nhất. Khi nhà lãnh đạo dành thời gian để ghi nhận thành công của nhân viên, họ sẽ cảm thấy được đánh giá cao và tiếp tục cống hiến hết mình.

Ứng dụng thực tế: Trong các cuộc họp nhóm hàng tuần, hãy dành thời gian để mỗi thành viên chia sẻ một thành công nhỏ mà họ đạt được. Điều này không chỉ thúc đẩy tinh thần cá nhân mà còn lan tỏa động lực tích cực trong toàn bộ đội nhóm.

11. Bạn cần gì để đạt được thành công?

“Give a man a fish and you feed him for a day; teach a man to fish and you feed him for a lifetime.” (“Cho một người một con cá, bạn giúp họ sống một ngày; dạy họ cách câu cá, bạn giúp họ sống cả đời.”) – Lão Tử [9]

Câu hỏi này giúp nhà lãnh đạo xác định những rào cản đang cản trở nhân viên và tìm cách loại bỏ chúng. Đôi khi, chỉ cần một chút điều chỉnh trong quy trình hoặc cung cấp thêm công cụ hỗ trợ, hiệu suất làm việc của đội nhóm có thể được cải thiện đáng kể.

Ứng dụng thực tế: Nếu một nhân viên gặp khó khăn trong việc triển khai dự án, thay vì chỉ yêu cầu kết quả, hãy tìm hiểu xem họ có thiếu công cụ, kỹ năng hay sự hỗ trợ nào không, từ đó đưa ra hướng giải quyết hợp lý.

12. Một điều chúng ta có thể làm tốt hơn với tư cách là một đội là gì?

“The strength of the team is each individual member. The strength of each member is the team.” (“Sức mạnh của đội nhóm đến từ từng thành viên. Sức mạnh của từng thành viên đến từ đội nhóm.”) – Phil Jackson [10]

Mỗi đội nhóm đều có thể cải thiện để làm việc hiệu quả hơn. Việc khuyến khích các thành viên đóng góp ý tưởng giúp xác định những điểm cần tối ưu hóa trong quy trình làm việc.

Ứng dụng thực tế: Sau mỗi dự án, tổ chức một buổi tổng kết để đánh giá những gì đã làm tốt và những gì có thể cải thiện. Điều này giúp xây dựng tinh thần học hỏi liên tục và phát triển đội nhóm theo hướng bền vững.

13. Nếu có thể thay đổi một điều trong công ty, bạn sẽ thay đổi gì?

“Progress is impossible without change, and those who cannot change their minds cannot change anything.” (“Tiến bộ là điều không thể nếu không có sự thay đổi, và những ai không thể thay đổi suy nghĩ của mình thì cũng không thể thay đổi điều gì.”) – George Bernard Shaw [11]

Nhân viên thường có cái nhìn thực tế và chi tiết hơn về những vấn đề trong tổ chức. Họ là những người trực tiếp trải nghiệm quy trình làm việc hàng ngày, vì vậy những đề xuất của họ có thể giúp công ty cải thiện đáng kể.

Ứng dụng thực tế: Định kỳ tổ chức các cuộc khảo sát hoặc thảo luận nhóm để nhân viên chia sẻ ý kiến về những gì cần thay đổi để nâng cao hiệu suất làm việc.

14. Bạn có phản hồi nào dành cho tôi không?

“We all need people who will give us feedback. That’s how we improve.” (“Chúng ta đều cần những người sẵn sàng đưa ra phản hồi. Đó là cách chúng ta cải thiện.”) – Bill Gates [12]

Lãnh đạo giỏi không chỉ đưa ra phản hồi mà còn sẵn sàng nhận phản hồi từ đội nhóm. Điều này giúp xây dựng văn hóa giao tiếp cởi mở và minh bạch, đồng thời tạo ra môi trường làm việc nơi mọi người cảm thấy tiếng nói của mình có giá trị.

Ứng dụng thực tế: Thay vì chờ nhân viên tự đưa ra phản hồi, hãy chủ động hỏi và tạo điều kiện để họ cảm thấy thoải mái chia sẻ suy nghĩ của mình. Điều này có thể được thực hiện thông qua các cuộc họp cá nhân hoặc khảo sát ẩn danh.

Lời kết

Những câu hỏi trên không chỉ giúp lãnh đạo hiểu rõ hơn về đội nhóm mà còn thúc đẩy văn hóa làm việc cởi mở, sáng tạo và hợp tác. Nhà lãnh đạo giỏi không phải là người có tất cả các câu trả lời, mà là người biết đặt những câu hỏi đúng để khơi dậy tiềm năng của đội nhóm.

Bằng cách thực hành những câu hỏi này một cách thường xuyên, bạn sẽ xây dựng được một môi trường làm việc nơi nhân viên cảm thấy được lắng nghe, được đánh giá cao và sẵn sàng cống hiến hết mình cho sự phát triển của tổ chức.

III. Kết luận

“Innovation distinguishes between a leader and a follower.” (“Đổi mới phân biệt người dẫn đầu và kẻ theo sau.”) – Steve Jobs [6].

Lãnh đạo không chỉ là việc ra quyết định mà còn là nghệ thuật đặt câu hỏi đúng để định hướng tư duy, khơi dậy tiềm năng và thúc đẩy đội nhóm phát triển. Một câu hỏi mạnh mẽ có thể khuyến khích sự đổi mới, nâng cao tinh thần trách nhiệm và tạo động lực để đội nhóm không ngừng cải tiến.

Những nhà lãnh đạo vĩ đại không chỉ đưa ra câu trả lời, mà họ biết cách khơi gợi những câu hỏi đúng thời điểm, giúp nhân viên suy nghĩ sâu sắc hơn, chủ động tìm kiếm giải pháp và cống hiến hết mình vì sự phát triển của tổ chức.

Việc thực hành đặt câu hỏi không chỉ giúp nâng cao năng lực lãnh đạo mà còn xây dựng một văn hóa tổ chức minh bạch, nơi mọi ý tưởng được lắng nghe, mọi cá nhân được tôn trọng và khuyến khích phát triển. Đây chính là chìa khóa giúp doanh nghiệp không ngừng đổi mới và vươn xa trong môi trường cạnh tranh khốc liệt.

Kết thúc bài viết này, hãy tự hỏi: “Tôi có đang đặt đủ câu hỏi đúng để thúc đẩy đội nhóm của mình tiến xa hơn không?”

IV. Tài liệu tham khảo

[1] T. Blair, A Journey: My Political Life, Alfred A. Knopf, 2010.
[2] R. Reagan, Leadership: The Reagan Way, Simon & Schuster, 2002.
[3] Harvard Business Review, The Surprising Power of Questions, 2018.
[4] Aristotle, The Nicomachean Ethics, Oxford University Press, 2009.
[5] H. Keller, The Story of My Life, Doubleday, 1902.
[6] S. Jobs, Stanford Commencement Speech, 2005.
[7] J. C. Maxwell, The 21 Irrefutable Laws of Leadership, HarperCollins, 1998.
[8] P. Drucker, Managing for Results, HarperBusiness, 1964.
[9] S. Sandberg, Lean In: Women, Work, and the Will to Lead, Knopf, 2013.
[10] G. B. Shaw, The Perfect Wagnerite, Brentano’s, 1898.
[11] C. Darwin, On the Origin of Species, John Murray, 1859.
[12] M. Twain, Collected Writings, Harper & Brothers, 1903.
[13] R. T. Bennett, The Light in the Heart, CreateSpace Independent Publishing, 2016.
[14] J. Humes, The Art of Communication, HarperCollins, 2010.
[15] H. Ford, My Life and Work, Doubleday, Page & Company, 1922.
[16] W. Buffett, The Essays of Warren Buffett: Lessons for Corporate America, Cunningham, 1997.
[17] N. Strauss, The Truth: An Uncomfortable Book About Relationships, Dey Street Books, 2015.
[18] P. Lencioni, The Five Dysfunctions of a Team: A Leadership Fable, Jossey-Bass, 2002.
[19] S. Covey, The 7 Habits of Highly Effective People, Free Press, 1989.
[20] D. Carnegie, How to Win Friends and Influence People, Simon & Schuster, 1936.