Bí Quyết Dẫn Dắt Cuộc Họp Hiệu Quả Như Top 1% Lãnh Đạo

Tóm tắt
Cuộc họp là một phần không thể thiếu trong quản lý và lãnh đạo doanh nghiệp. Đây là công cụ quan trọng giúp đưa ra quyết định, giải quyết vấn đề, phân bổ nguồn lực và thúc đẩy sáng tạo. Một cuộc họp hiệu quả có thể giúp nâng cao tinh thần đội nhóm, đảm bảo sự thống nhất trong tầm nhìn và cải thiện hiệu suất làm việc. Ngược lại, nếu không được tổ chức hợp lý, các cuộc họp có thể trở thành gánh nặng, tiêu tốn thời gian mà không mang lại giá trị thực sự.
Theo một nghiên cứu của Harvard Business Review [1], trung bình một nhân viên dành 23 giờ mỗi tuần để tham gia các cuộc họp, nhưng gần 71% trong số đó bị đánh giá là không hiệu quả. Điều này cho thấy rất nhiều doanh nghiệp đang lãng phí nguồn lực quan trọng chỉ vì cách tổ chức cuộc họp kém khoa học.
Những nhà lãnh đạo xuất sắc luôn hiểu rằng cách họ điều hành một cuộc họp phản ánh trực tiếp cách họ quản lý đội nhóm và định hướng chiến lược. Một cuộc họp hiệu quả không chỉ dừng lại ở việc truyền tải thông tin, mà còn cần tạo ra động lực, thúc đẩy sự tham gia tích cực và đảm bảo tất cả các thành viên hiểu rõ nhiệm vụ của mình sau khi cuộc họp kết thúc.
Bài viết này cung cấp bảy bước quan trọng để dẫn dắt một cuộc họp hiệu quả, dựa trên những nghiên cứu chuyên sâu và các nguyên tắc lãnh đạo thực tế. Được hỗ trợ bởi những câu nói truyền cảm hứng từ các nhà lãnh đạo hàng đầu, những nguyên tắc này không chỉ giúp bạn tối ưu hóa thời gian họp, mà còn giúp tăng cường sự gắn kết của đội nhóm, nâng cao khả năng ra quyết định và cải thiện năng suất tổng thể.
Việc áp dụng đúng các bước này sẽ giúp bạn:
- Xác định mục tiêu rõ ràng để tránh lãng phí thời gian.
- Xây dựng kế hoạch và lịch trình hợp lý để đảm bảo cuộc họp đi đúng hướng.
- Chuẩn bị kỹ lưỡng tài liệu và dữ liệu hỗ trợ để tăng tính thuyết phục.
- Hướng dẫn và truyền đạt thông tin trước cuộc họp để đảm bảo tất cả thành viên tham gia có sự chuẩn bị tốt nhất.
- Điều hành cuộc họp một cách chuyên nghiệp, tập trung vào giải quyết vấn đề và ra quyết định.
- Tóm tắt và theo dõi sau cuộc họp, đảm bảo rằng mọi quyết định và nhiệm vụ được thực hiện đầy đủ.
- Đánh giá hiệu quả cuộc họp để liên tục cải thiện chất lượng họp trong tương lai.
Trong môi trường kinh doanh ngày càng cạnh tranh, các nhà lãnh đạo không chỉ cần biết đưa ra quyết định đúng, mà còn cần biết cách truyền đạt quyết định đó một cách hiệu quả. Cuộc họp chính là nơi thể hiện khả năng tổ chức, tư duy chiến lược và năng lực lãnh đạo của bạn. Hãy áp dụng bảy bước này để biến mỗi cuộc họp thành một công cụ quyền lực giúp tối ưu hóa năng suất làm việc và thúc đẩy sự thành công của doanh nghiệp.
I. Giới thiệu
“Leadership is the capacity to translate vision into reality.” (“Lãnh đạo là khả năng biến tầm nhìn thành hiện thực.”) – Warren Bennis [1].
Cuộc họp là một công cụ quan trọng trong quản trị doanh nghiệp, đóng vai trò trung tâm trong việc ra quyết định, giải quyết vấn đề, phân bổ nguồn lực và định hướng chiến lược. Một cuộc họp hiệu quả có thể giúp tối ưu hóa thời gian làm việc, đảm bảo sự thống nhất giữa các thành viên và thúc đẩy tinh thần làm việc nhóm.
Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy rằng nhiều cuộc họp kém hiệu quả, kéo dài không cần thiết và không mang lại giá trị thực sự. Theo một nghiên cứu của Harvard Business Review [2]:
- Trung bình một nhân viên dành 23 giờ mỗi tuần để tham gia các cuộc họp.
- 71% trong số đó được đánh giá là không hiệu quả, khiến nhân viên cảm thấy mất tập trung và lãng phí thời gian.
- 64% người tham gia cho rằng các cuộc họp không có kế hoạch rõ ràng, dẫn đến việc thiếu sự chuẩn bị và thảo luận lan man.
- 62% quản lý cho rằng việc cắt giảm số lượng cuộc họp sẽ giúp họ làm việc hiệu quả hơn.
Những con số này cho thấy rằng không phải cứ tổ chức nhiều cuộc họp là tốt, mà vấn đề cốt lõi nằm ở cách tổ chức và điều hành cuộc họp. Một cuộc họp không hiệu quả không chỉ tiêu tốn thời gian, mà còn làm giảm năng suất, gây căng thẳng cho nhân viên và khiến đội nhóm mất phương hướng.
Vậy đâu là bí quyết để tổ chức một cuộc họp thực sự hiệu quả?
Những nhà lãnh đạo xuất sắc luôn biết cách tận dụng cuộc họp như một công cụ chiến lược, giúp:
- Định hướng rõ ràng mục tiêu và ưu tiên công việc.
- Tăng cường sự tham gia và tương tác của đội nhóm.
- Thúc đẩy tư duy sáng tạo và đưa ra quyết định nhanh chóng.
- Xây dựng văn hóa làm việc hiệu quả, nơi mỗi phút họp đều có giá trị.
Dưới đây là bảy bước quan trọng giúp bạn dẫn dắt cuộc họp một cách chuyên nghiệp, tối ưu hóa hiệu suất làm việc và tạo ra giá trị thực tế cho doanh nghiệp.
II. Nội dung
1. Xác định rõ mục đích cuộc họp
“Goals allow you to control the direction of change in your favor.” (“Mục tiêu cho phép bạn kiểm soát hướng đi của sự thay đổi theo cách có lợi cho bạn.”) – Brian Tracy [3].
Mục đích của cuộc họp chính là kim chỉ nam định hướng toàn bộ nội dung thảo luận và quyết định mức độ hiệu quả. Một cuộc họp không có mục tiêu rõ ràng dễ dàng rơi vào tình trạng lan man, kéo dài không cần thiết và không mang lại giá trị thực tế.
Tại sao xác định rõ mục đích lại quan trọng?
- Tránh lãng phí thời gian
Khi không có mục tiêu cụ thể, cuộc họp có thể kéo dài hơn dự kiến, khiến nhân viên mất tập trung và cảm thấy bị “mắc kẹt” trong một cuộc thảo luận không đi đến kết quả. - Tăng mức độ tập trung và hiệu suất làm việc
Khi các thành viên biết rõ tại sao họ được mời tham dự, họ sẽ có sự chuẩn bị tốt hơn, đóng góp ý kiến chính xác hơn và giúp cuộc họp đạt được kết quả nhanh chóng. - Đảm bảo mọi quyết định đều có cơ sở
Khi mục tiêu rõ ràng, mọi quyết định trong cuộc họp sẽ được đưa ra dựa trên dữ liệu và định hướng cụ thể, tránh tình trạng mơ hồ hoặc thiếu nhất quán. - Hạn chế tổ chức những cuộc họp không cần thiết
Không phải mọi vấn đề đều cần một cuộc họp để giải quyết. Nhiều nội dung có thể được xử lý qua email, cuộc gọi ngắn hoặc trao đổi nội bộ, thay vì tổ chức một cuộc họp tốn nhiều thời gian.
Trước khi tổ chức cuộc họp, hãy tự hỏi:
✅ Cuộc họp này nhằm mục đích gì? (Ra quyết định, giải quyết vấn đề, chia sẻ thông tin, hay động viên đội nhóm?)
✅ Liệu có cách nào khác để đạt được kết quả mà không cần họp không? (Email, báo cáo nội bộ, tin nhắn nhóm?)
✅ Nếu phải họp, đâu là kết quả cụ thể mong muốn? (Danh sách hành động, kế hoạch triển khai, giải pháp cụ thể?)
Sự khác biệt giữa một cuộc họp có mục tiêu rõ ràng và một cuộc họp không có mục tiêu
Cuộc họp có mục tiêu rõ ràng | Cuộc họp không có mục tiêu |
Người tham gia nắm rõ mục đích và kết quả mong đợi. | Không ai thực sự biết lý do tại sao họ có mặt. |
Thời gian được sử dụng hiệu quả, không lãng phí. | Cuộc họp kéo dài, thiếu trọng tâm và dễ đi lạc hướng. |
Các quyết định được đưa ra dựa trên thông tin và dữ liệu cụ thể. | Kết thúc cuộc họp mà không có giải pháp hay hành động rõ ràng. |
Đội nhóm rời khỏi cuộc họp với sự rõ ràng về nhiệm vụ tiếp theo. | Mọi người rời đi với cảm giác lãng phí thời gian. |
Nghiên cứu thực tiễn
Theo McKinsey [4], các cuộc họp có mục tiêu rõ ràng giúp tăng 32% mức độ tham gia và hiệu quả làm việc. Ngược lại, các cuộc họp không có định hướng cụ thể dễ khiến nhân viên cảm thấy mệt mỏi, chán nản và mất động lực.
Ví dụ thực tiễn
Tình huống 1: Cuộc họp có mục tiêu rõ ràng
✅ Mục tiêu: Đưa ra quyết định về việc có nên triển khai dự án mới không.
✅ Nội dung chính:
- Phân tích dữ liệu thị trường và khả năng tài chính.
- Xác định nguồn lực cần thiết.
- Đưa ra quyết định cuối cùng.
✅ Kết quả: Cuộc họp diễn ra trong 45 phút, tất cả thành viên tham gia tập trung thảo luận, và quyết định cuối cùng được đưa ra với danh sách hành động cụ thể.
Tình huống 2: Cuộc họp không có mục tiêu rõ ràng
❌ Mục tiêu không xác định: Cuộc họp diễn ra chỉ vì “chúng ta cần họp”.
❌ Nội dung chung chung: Thảo luận nhiều vấn đề không liên quan đến nhau.
❌ Kết quả: Cuộc họp kéo dài 2 tiếng nhưng không có quyết định cụ thể nào được đưa ra. Nhân viên cảm thấy mất thời gian và không có động lực làm việc sau cuộc họp.
Bài học rút ra
Nếu một cuộc họp không có mục tiêu rõ ràng, tốt hơn hết là không tổ chức cuộc họp đó. Một nhà lãnh đạo giỏi luôn biết cách đặt câu hỏi đúng trước khi triệu tập một cuộc họp, đảm bảo rằng mỗi phút họp đều mang lại giá trị thực sự.
2. Tạo một lịch trình rõ ràng
“Failing to plan is planning to fail.” (“Không lập kế hoạch nghĩa là bạn đang lập kế hoạch cho sự thất bại.”) – Alan Lakein [5].
Một cuộc họp không có lịch trình cụ thể giống như một con tàu không có la bàn – nó dễ dàng đi chệch hướng, kéo dài không cần thiết và khiến các thành viên mất tập trung. Ngược lại, một lịch trình rõ ràng giúp kiểm soát thời gian, tập trung vào các vấn đề quan trọng và đảm bảo rằng cuộc họp đạt được mục tiêu đã đề ra.
Tại sao cần một lịch trình rõ ràng?
- Tăng cường tính tập trung và hiệu quả
Khi tất cả các thành viên đều biết những gì sẽ được thảo luận, họ có thể chuẩn bị tốt hơn và tham gia một cách chủ động. - Giảm thời gian lãng phí
Một nghiên cứu của MIT Sloan Management Review [6] cho thấy, các cuộc họp có lịch trình cụ thể giúp giảm 40% thời gian lãng phí và tăng gấp đôi hiệu suất ra quyết định. - Đảm bảo tất cả các vấn đề quan trọng đều được giải quyết
Nếu không có lịch trình, một số vấn đề quan trọng có thể bị bỏ sót, trong khi những chủ đề ít quan trọng lại chiếm quá nhiều thời gian thảo luận. - Giúp người tham gia có sự chuẩn bị tốt hơn
Khi nhận được lịch trình trước cuộc họp, các thành viên có thể chuẩn bị trước dữ liệu, câu hỏi và ý kiến đóng góp, giúp cuộc họp diễn ra trôi chảy hơn.
Làm thế nào để xây dựng một lịch trình họp hiệu quả?
✅ Liệt kê các nội dung cần thảo luận
- Xác định những chủ đề quan trọng nhất cần được giải quyết.
- Tránh đưa vào những vấn đề không liên quan hoặc có thể giải quyết ngoài cuộc họp.
✅ Ước lượng thời gian cho từng mục
- Gán thời gian cụ thể cho từng nội dung để đảm bảo cuộc họp không bị kéo dài quá mức.
- Ví dụ:
- 5 phút: Giới thiệu và xác định mục tiêu cuộc họp.
- 20 phút: Thảo luận vấn đề chính và tìm giải pháp.
- 10 phút: Đưa ra quyết định và phân công nhiệm vụ.
✅ Chỉ mời những người liên quan trực tiếp
- Mỗi thành viên tham dự nên có một vai trò cụ thể trong cuộc họp.
- Nếu một người không đóng góp trực tiếp vào nội dung được thảo luận, hãy cân nhắc loại họ khỏi danh sách tham gia.
✅ Gửi lịch trình trước ít nhất 24 giờ
- Điều này giúp các thành viên có thời gian chuẩn bị và đặt câu hỏi trước.
Sự khác biệt giữa một cuộc họp có lịch trình rõ ràng và một cuộc họp không có kế hoạch
Cuộc họp có lịch trình rõ ràng | Cuộc họp không có lịch trình |
Các chủ đề được thảo luận theo thứ tự ưu tiên, không bị lan man. | Chủ đề thay đổi liên tục, không có trọng tâm rõ ràng. |
Thời gian được kiểm soát chặt chẽ, tránh kéo dài không cần thiết. | Cuộc họp kéo dài hơn dự kiến, gây lãng phí thời gian. |
Người tham gia chuẩn bị trước, đóng góp ý kiến hiệu quả hơn. | Mọi người đến họp mà không biết trước nội dung, dễ mất tập trung. |
Kết thúc với kết quả cụ thể và danh sách hành động. | Không có kết quả rõ ràng, cần thêm nhiều cuộc họp khác. |
Ví dụ thực tiễn
Tình huống 1: Cuộc họp có lịch trình rõ ràng
✅ Mục tiêu: Ra quyết định về kế hoạch marketing cho sản phẩm mới.
✅ Lịch trình:
- 5 phút: Tổng quan về chiến dịch marketing hiện tại.
- 15 phút: Phân tích dữ liệu khách hàng và xu hướng thị trường.
- 20 phút: Thảo luận chiến lược quảng bá.
- 10 phút: Đưa ra quyết định và phân công nhiệm vụ.
✅ Kết quả: Cuộc họp diễn ra đúng kế hoạch, các quyết định quan trọng được đưa ra và nhiệm vụ được phân công rõ ràng.
Tình huống 2: Cuộc họp không có lịch trình
❌ Không có mục tiêu rõ ràng: Cuộc họp chỉ diễn ra vì “chúng ta cần cập nhật thông tin”.
❌ Chủ đề thay đổi liên tục: Mọi người tranh luận về nhiều vấn đề khác nhau mà không có sự kiểm soát.
❌ Không có giới hạn thời gian: Cuộc họp kéo dài hơn dự kiến và nhiều người phải rời đi khi vẫn chưa thảo luận xong.
❌ Không có kết quả rõ ràng: Không ai thực sự biết điều gì đã được quyết định sau cuộc họp.
Bài học rút ra
Một cuộc họp không có lịch trình rõ ràng giống như một hành trình không có bản đồ – nó sẽ mất nhiều thời gian hơn, dễ đi lạc hướng và không đạt được kết quả mong muốn. Để đảm bảo mỗi phút họp đều có giá trị, hãy luôn xây dựng một lịch trình chi tiết trước khi bắt đầu.
3. Chuẩn bị tài liệu và luận điểm hỗ trợ
“By failing to prepare, you are preparing to fail.” (“Nếu bạn không chuẩn bị, bạn đang chuẩn bị cho sự thất bại.”) – Benjamin Franklin [7].
Chuẩn bị kỹ càng là chìa khóa để nâng cao hiệu quả cuộc họp, giúp tiết kiệm thời gian, tăng tính thuyết phục và đảm bảo mọi người có đủ thông tin để đưa ra quyết định đúng đắn. Một cuộc họp diễn ra trong tình trạng thiếu dữ liệu, không có luận điểm rõ ràng hoặc không có kế hoạch cụ thể sẽ dẫn đến tranh luận vô ích, kéo dài thời gian và không mang lại kết quả thực tế.
Tại sao cần chuẩn bị tài liệu và luận điểm hỗ trợ?
- Tăng tính thuyết phục
- Các quyết định đưa ra dựa trên số liệu và dữ kiện thực tế sẽ có trọng lượng hơn so với những ý kiến cảm tính.
- Nhân viên hoặc lãnh đạo khi có thông tin cụ thể trong tay sẽ dễ dàng ra quyết định nhanh chóng hơn.
- Tăng cường hiệu quả thảo luận
- Khi mọi người tham dự đã có tài liệu tham khảo trước, cuộc họp có thể tập trung ngay vào giải pháp thay vì mất thời gian giải thích thông tin nền tảng.
- Những câu hỏi quan trọng có thể được đặt ra trước, giúp cuộc thảo luận đi đúng hướng.
- Tiết kiệm thời gian họp
- Chuẩn bị tốt giúp giảm bớt những giây phút bối rối hoặc tranh luận không cần thiết, từ đó giúp rút ngắn thời gian cuộc họp.
- Theo nghiên cứu của Forbes [8], các cuộc họp có sự chuẩn bị kỹ lưỡng giúp tăng 50% hiệu quả ra quyết định và giảm thiểu các cuộc họp lặp lại.
- Đảm bảo tất cả các thành viên đều có thông tin cần thiết
- Nếu các thành viên tham gia không có đủ thông tin trước cuộc họp, họ sẽ khó đóng góp ý kiến giá trị.
- Một người điều hành giỏi cần đảm bảo rằng mọi người tham dự đều có cơ hội tiếp cận tài liệu liên quan trước cuộc họp ít nhất 24 giờ.
Những bước cần làm để chuẩn bị tài liệu và luận điểm hỗ trợ
✅ Thu thập dữ liệu và tài liệu quan trọng
- Số liệu thống kê, báo cáo kinh doanh, nghiên cứu thị trường.
- Các ví dụ thực tế, phân tích tình huống để củng cố lập luận.
- Danh sách các vấn đề cần thảo luận kèm theo bằng chứng hỗ trợ.
✅ Chuẩn bị các câu hỏi trọng tâm để kích thích thảo luận
- Xác định các câu hỏi quan trọng giúp cuộc họp đi đúng hướng.
- Ví dụ:
- “Chúng ta có đủ ngân sách để triển khai chiến dịch này không?”
- “Lợi ích dài hạn của quyết định này là gì?”
- “Những rủi ro nào có thể phát sinh?”
✅ Gửi tài liệu trước ít nhất 24 giờ
- Nhân viên cần có thời gian để nghiên cứu tài liệu trước cuộc họp.
- Điều này giúp họ có sự chuẩn bị tốt hơn, đặt câu hỏi chính xác hơn và đóng góp hiệu quả hơn.
✅ Chuẩn bị phương án dự phòng
- Đôi khi, các luận điểm có thể bị phản biện hoặc cần thêm thông tin.
- Nhà lãnh đạo giỏi sẽ chuẩn bị trước các phương án thay thế và dữ liệu bổ sung để xử lý tình huống phát sinh.
Sự khác biệt giữa một cuộc họp có chuẩn bị và một cuộc họp thiếu chuẩn bị
Cuộc họp có sự chuẩn bị kỹ lưỡng | Cuộc họp thiếu chuẩn bị |
Người tham gia đã đọc tài liệu trước và nắm bắt vấn đề. | Mọi người đến họp mà không biết chủ đề là gì. |
Cuộc họp tập trung vào tìm giải pháp thay vì giải thích thông tin nền. | Tốn thời gian trình bày lại những thông tin có thể đọc trước. |
Quyết định được đưa ra nhanh chóng và có cơ sở vững chắc. | Phải tổ chức thêm nhiều cuộc họp khác vì thiếu dữ liệu. |
Nhóm làm việc hiệu quả hơn và có định hướng rõ ràng. | Nhân viên rời khỏi cuộc họp mà không biết cần làm gì tiếp theo. |
Ví dụ thực tiễn
Tình huống 1: Chuẩn bị kỹ lưỡng trước cuộc họp
✅ Mục tiêu: Xác định chiến lược marketing cho sản phẩm mới.
✅ Chuẩn bị trước:
- Báo cáo phân tích thị trường và đối thủ cạnh tranh.
- Dữ liệu về hành vi khách hàng và xu hướng tiêu dùng.
- Chi phí dự kiến và ROI (lợi tức đầu tư) cho từng kênh quảng cáo.
✅ Kết quả: Các quyết định được đưa ra dựa trên số liệu cụ thể, kế hoạch triển khai rõ ràng và có sự đồng thuận cao.
Tình huống 2: Không có sự chuẩn bị trước cuộc họp
❌ Không có tài liệu nền tảng: Người tham dự đến họp mà không có dữ liệu nào để tham khảo.
❌ Cuộc họp kéo dài không cần thiết: Mọi người mất nhiều thời gian tranh luận về những thông tin lẽ ra có thể đọc trước.
❌ Không có kết quả cụ thể: Không ai biết cần phải làm gì tiếp theo, dẫn đến việc phải tổ chức thêm nhiều cuộc họp khác.
Bài học rút ra
Chuẩn bị trước cuộc họp không chỉ là trách nhiệm của người chủ trì, mà còn là một yếu tố quyết định sự thành công của cuộc họp. Một nhà lãnh đạo giỏi luôn đảm bảo rằng mọi thành viên tham gia đều có đủ thông tin và sẵn sàng đóng góp ý kiến, từ đó tối ưu hóa thời gian và nâng cao hiệu suất làm việc.
4. Hướng dẫn người tham gia trước cuộc họp
“Communication works for those who work at it.” (“Giao tiếp hiệu quả chỉ đến với những ai nỗ lực vì nó.”) – John Powell [9].
Một cuộc họp hiệu quả không chỉ phụ thuộc vào người điều hành, mà còn đòi hỏi sự chuẩn bị của tất cả những người tham gia. Nếu nhân viên không biết trước mục tiêu, nội dung và trách nhiệm của mình trong cuộc họp, họ sẽ bị động, thiếu sự chuẩn bị và không thể đóng góp hiệu quả. Điều này dẫn đến các cuộc họp dài dòng, lạc hướng và không đạt được kết quả mong muốn.
Một nghiên cứu của Harvard Business Review [10] cho thấy, khi nhân viên được hướng dẫn và chuẩn bị kỹ trước cuộc họp, mức độ tham gia tích cực tăng 42% và hiệu quả ra quyết định tăng 30%.
Tại sao cần hướng dẫn người tham gia trước cuộc họp?
- Giúp mọi người chuẩn bị tốt hơn
- Khi người tham gia biết nội dung cuộc họp trước, họ có thể nghiên cứu tài liệu, chuẩn bị câu hỏi và đóng góp ý kiến giá trị hơn.
- Điều này giúp cuộc họp diễn ra trôi chảy và mang lại kết quả cụ thể.
- Tăng tính chủ động và trách nhiệm
- Nếu các thành viên hiểu vai trò của mình trong cuộc họp, họ sẽ chủ động tham gia thay vì chỉ ngồi nghe.
- Điều này giúp giảm tình trạng họp hình thức, nơi chỉ một vài người nói còn những người khác thì im lặng.
- Tránh mất thời gian vào những vấn đề không quan trọng
- Khi mọi người đã nắm rõ thông tin cơ bản trước cuộc họp, thời gian họp có thể tập trung vào thảo luận chiến lược và ra quyết định thay vì mất thời gian giải thích lại thông tin nền.
- Giúp cuộc họp có tổ chức và định hướng rõ ràng
- Khi người tham gia biết họ cần chuẩn bị những gì và cần đưa ra quyết định gì, cuộc họp sẽ đi theo đúng lộ trình, tránh bị kéo dài một cách không cần thiết.
Những bước cần làm để hướng dẫn người tham gia trước cuộc họp
✅ Gửi tài liệu trước ít nhất 24 giờ
- Đảm bảo tất cả những người tham dự đều có đủ thời gian để nghiên cứu trước cuộc họp.
- Tài liệu nên bao gồm:
- Mục tiêu cuộc họp.
- Các vấn đề cần thảo luận.
- Báo cáo, số liệu hoặc nghiên cứu liên quan.
- Danh sách câu hỏi cần chuẩn bị.
✅ Xác định vai trò và trách nhiệm của từng thành viên
- Mỗi người tham gia cần biết họ được mời để làm gì.
- Ví dụ:
- Người trình bày: Chuẩn bị nội dung chính.
- Người phản biện: Đưa ra ý kiến phản hồi, phân tích rủi ro.
- Người ra quyết định: Đánh giá và đưa ra quyết định cuối cùng.
- Người ghi biên bản: Ghi chép lại các quyết định và nhiệm vụ được giao.
✅ Làm rõ kỳ vọng và mục tiêu để tránh những cuộc họp lạc hướng
- Hãy đặt ra kết quả mong đợi của cuộc họp ngay từ đầu.
- Ví dụ:
- “Mục tiêu của cuộc họp này là chốt kế hoạch triển khai dự án A. Cuối cuộc họp, chúng ta cần có một danh sách các bước thực hiện cụ thể.”
✅ Định hướng nội dung thảo luận
- Nếu cuộc họp yêu cầu phản hồi hoặc quyết định từ người tham gia, hãy cho họ biết trước để họ có thời gian suy nghĩ và chuẩn bị ý kiến.
- Ví dụ:
- “Trong cuộc họp ngày mai, chúng ta sẽ xem xét ba phương án phát triển sản phẩm mới. Hãy chuẩn bị ý kiến của bạn về ưu và nhược điểm của từng phương án.”
✅ Tạo điều kiện cho các thành viên đặt câu hỏi trước cuộc họp
- Nếu có bất kỳ thông tin nào chưa rõ ràng, các thành viên có thể gửi câu hỏi trước để tiết kiệm thời gian thảo luận trong cuộc họp.
- Điều này cũng giúp người chủ trì cuộc họp chuẩn bị tốt hơn để đưa ra câu trả lời thuyết phục.
Sự khác biệt giữa một cuộc họp có hướng dẫn trước và một cuộc họp không có sự chuẩn bị
Cuộc họp có hướng dẫn trước | Cuộc họp không có hướng dẫn |
Người tham gia đã đọc tài liệu trước, nắm được nội dung và chuẩn bị ý kiến. | Người tham gia không biết cuộc họp nói về gì, đến họp với tâm thế bị động. |
Các vai trò và trách nhiệm được phân công rõ ràng. | Không ai biết họ có trách nhiệm gì trong cuộc họp. |
Cuộc họp tập trung vào giải quyết vấn đề và ra quyết định. | Tốn thời gian giải thích lại thông tin, không đạt được kết quả rõ ràng. |
Người tham gia chủ động đặt câu hỏi và thảo luận. | Hầu hết mọi người chỉ ngồi nghe mà không đóng góp ý kiến. |
Cuộc họp kết thúc đúng thời gian, có kế hoạch hành động cụ thể. | Cuộc họp kéo dài hơn dự kiến, không ai thực sự biết bước tiếp theo là gì. |
Ví dụ thực tiễn
Tình huống 1: Cuộc họp có hướng dẫn trước
✅ Mục tiêu: Ra quyết định về ngân sách marketing cho quý tới.
✅ Chuẩn bị trước:
- Gửi báo cáo tài chính và phân tích hiệu quả chiến dịch marketing trước đó.
- Xác định vai trò của từng người: Giám đốc tài chính phân tích chi phí, trưởng phòng marketing đề xuất kế hoạch, giám đốc điều hành đưa ra quyết định cuối cùng.
✅ Kết quả: Các thành viên đã nghiên cứu tài liệu trước, chuẩn bị câu hỏi và đóng góp ý kiến một cách hiệu quả. Kết thúc cuộc họp, ngân sách được chốt và kế hoạch triển khai rõ ràng.
Tình huống 2: Cuộc họp không có sự hướng dẫn trước
❌ Không có tài liệu gửi trước: Mọi người đến họp mà không biết chủ đề chính là gì.
❌ Không có phân công vai trò: Ai cũng nghĩ người khác sẽ đưa ra ý tưởng, dẫn đến cuộc họp thiếu định hướng.
❌ Kết quả: Cuộc họp kéo dài hơn dự kiến vì phải mất thời gian giải thích lại thông tin. Không có quyết định nào được đưa ra, và một cuộc họp khác phải được tổ chức để tiếp tục thảo luận.
Bài học rút ra
Một cuộc họp hiệu quả không chỉ phụ thuộc vào người điều hành, mà còn đòi hỏi sự chuẩn bị từ tất cả những người tham gia. Khi mọi người đã nắm rõ mục tiêu, nội dung và vai trò của mình, cuộc họp sẽ diễn ra nhanh chóng, hiệu quả và mang lại giá trị thực sự.
5. Triển khai cuộc họp chuyên nghiệp
“Time is the most valuable thing a man can spend.” (“Thời gian là thứ quý giá nhất mà con người có thể sử dụng.”) – Theophrastus [10].
Một cuộc họp chuyên nghiệp không chỉ đơn thuần là tập hợp mọi người lại với nhau, mà còn đòi hỏi cách triển khai hiệu quả để tận dụng tối đa thời gian và nguồn lực. Nhà lãnh đạo giỏi phải đảm bảo rằng cuộc họp đi đúng hướng, tập trung vào vấn đề cốt lõi và mang lại kết quả thực tế.
Một nghiên cứu của Harvard Business Review [11] cho thấy, các cuộc họp có cấu trúc rõ ràng và triển khai chuyên nghiệp giúp giảm 30% thời gian lãng phí và tăng 40% hiệu suất ra quyết định.
Làm thế nào để triển khai cuộc họp chuyên nghiệp?
✅ 1. Mở đầu cuộc họp rõ ràng và súc tích
- Nhắc lại mục tiêu chính: Xác định lý do cuộc họp diễn ra và kết quả mong đợi.
- Giới thiệu nhanh về lịch trình: Định hướng thời gian và nội dung cho từng phần thảo luận.
- Xác nhận vai trò của từng người: Ai là người trình bày, ai phản biện, ai đưa ra quyết định cuối cùng.
✅ 2. Kiểm soát thời gian và giữ cuộc họp đi đúng hướng
- Một trong những sai lầm lớn nhất khi tổ chức cuộc họp là để cuộc thảo luận bị lan man và đi chệch mục tiêu ban đầu.
- Người chủ trì cần biết khi nào cần tập trung vào vấn đề chính, khi nào cần cắt ngắn những thảo luận không liên quan.
✅ 3. Ghi chú quyết định quan trọng và nhiệm vụ phân công
- Khi một quyết định được đưa ra, hãy ghi lại ngay lập tức và xác định ai chịu trách nhiệm thực hiện.
- Điều này giúp tránh tình trạng “họp xong nhưng không ai biết cần làm gì tiếp theo”.
✅ 4. Sử dụng công cụ “parking lot” để xử lý các vấn đề phát sinh
- Trong quá trình họp, đôi khi sẽ có những vấn đề không liên quan trực tiếp nhưng vẫn quan trọng.
- “Parking lot” là một phương pháp hiệu quả: Ghi lại những vấn đề này vào danh sách riêng và xử lý sau, tránh làm gián đoạn cuộc họp chính.
✅ 5. Kết thúc cuộc họp với danh sách hành động rõ ràng
- Trước khi kết thúc, hãy tổng kết lại:
- Những quyết định nào đã được đưa ra?
- Những nhiệm vụ nào cần thực hiện?
- Ai chịu trách nhiệm cho từng nhiệm vụ?
- Thời hạn hoàn thành là khi nào?
Sự khác biệt giữa một cuộc họp chuyên nghiệp và một cuộc họp thiếu tổ chức
Cuộc họp chuyên nghiệp | Cuộc họp thiếu tổ chức |
Có mục tiêu rõ ràng ngay từ đầu. | Không ai biết chính xác lý do họ có mặt. |
Người điều hành kiểm soát tốt thời gian. | Thảo luận lan man, kéo dài không cần thiết. |
Quyết định được ghi lại và phân công nhiệm vụ cụ thể. | Không ai thực sự biết cần làm gì sau cuộc họp. |
Mọi vấn đề ngoài lề được ghi lại để xử lý sau. | Thảo luận lạc hướng, mất nhiều thời gian. |
Cuộc họp kết thúc với kết quả rõ ràng. | Cuộc họp kéo dài nhưng không có kết quả thực tế. |
Ví dụ thực tiễn
Tình huống 1: Triển khai cuộc họp chuyên nghiệp
✅ Mục tiêu: Xác định phương án mở rộng thị trường quốc tế.
✅ Quy trình:
- 5 phút: Giới thiệu ngắn gọn về mục tiêu cuộc họp.
- 20 phút: Phân tích dữ liệu thị trường và đề xuất phương án.
- 15 phút: Đánh giá rủi ro và cơ hội.
- 5 phút: Tổng kết quyết định và phân công nhiệm vụ.
✅ Kết quả: - Đưa ra được chiến lược mở rộng thị trường.
- Xác định rõ ai chịu trách nhiệm triển khai và thời gian hoàn thành.
Tình huống 2: Cuộc họp thiếu tổ chức
❌ Không có lịch trình cụ thể, mất 20 phút đầu để mọi người đặt câu hỏi về chủ đề cuộc họp.
❌ Thảo luận lạc hướng, đi quá sâu vào các chi tiết không quan trọng.
❌ Không có quyết định rõ ràng, khiến cần thêm nhiều cuộc họp khác.
❌ Kết quả: Mất 90 phút mà không có bước tiếp theo cụ thể.
Bài học rút ra
Một cuộc họp chuyên nghiệp không phải là cuộc họp dài, mà là cuộc họp hiệu quả. Nhà lãnh đạo giỏi luôn biết cách kiểm soát thời gian, giữ cuộc họp đi đúng hướng và đảm bảo mọi quyết định đều có hành động cụ thể đi kèm.
6. Tóm tắt và theo dõi sau cuộc họp
“Action is the foundational key to all success.” (“Hành động là chìa khóa nền tảng của mọi thành công.”) – Pablo Picasso [11].
Một cuộc họp dù diễn ra hiệu quả đến đâu cũng sẽ trở nên vô nghĩa nếu không có hành động tiếp theo. Tóm tắt quyết định, ghi nhận nhiệm vụ và theo dõi tiến độ là bước quan trọng đảm bảo rằng những gì đã thảo luận sẽ được thực hiện.
Theo một nghiên cứu của Harvard Business Review [12], hơn 60% các quyết định đưa ra trong cuộc họp không được thực hiện đúng hạn hoặc bị lãng quên do thiếu cơ chế theo dõi sau cuộc họp. Điều này cho thấy rằng nếu không có bước tóm tắt và giám sát, cuộc họp chỉ dừng lại ở mức trao đổi thông tin mà không mang lại giá trị thực tiễn.
Làm thế nào để đảm bảo cuộc họp có hành động cụ thể?
✅ 1. Tóm tắt những quyết định quan trọng ngay khi kết thúc cuộc họp
- Đảm bảo rằng mọi thành viên đều hiểu rõ các quyết định được đưa ra và lý do phía sau chúng.
- Ví dụ:
- ✅ Quyết định: Chọn phương án A cho chiến dịch marketing.
- ✅ Lý do: Phương án này có ROI (lợi tức đầu tư) cao hơn 20% so với các phương án khác.
✅ 2. Ghi nhận nhiệm vụ phân công và trách nhiệm cụ thể
- Ai chịu trách nhiệm chính?
- Nhiệm vụ cụ thể là gì?
- Thời hạn hoàn thành là khi nào?
- Ví dụ:
- Trưởng phòng Marketing sẽ hoàn thiện kế hoạch triển khai trước ngày 10/10.
- Bộ phận Tài chính sẽ xem xét ngân sách và báo cáo trước ngày 12/10.
✅ 3. Gửi biên bản cuộc họp trong vòng 24 giờ
- Một bản tóm tắt cuộc họp bằng văn bản sẽ giúp tất cả thành viên nhớ rõ trách nhiệm của mình.
- Nội dung biên bản nên bao gồm:
- Các quyết định chính được đưa ra.
- Danh sách nhiệm vụ và người chịu trách nhiệm.
- Hạn chót cho từng nhiệm vụ.
- Lịch hẹn cho cuộc họp tiếp theo (nếu có).
✅ 4. Theo dõi tiến độ và hỗ trợ nếu cần thiết
- Không chỉ dừng lại ở việc phân công nhiệm vụ, người lãnh đạo cần kiểm tra tiến độ công việc và hỗ trợ khi cần.
- Cách thực hiện:
- Đặt lời nhắc kiểm tra tiến độ vào lịch làm việc.
- Gửi email hoặc nhắn tin nhắc nhở nhẹ nhàng về các nhiệm vụ sắp đến hạn.
- Họp nhanh để cập nhật tình hình và tháo gỡ khó khăn nếu có.
Sự khác biệt giữa một cuộc họp có theo dõi sau và một cuộc họp không có bước này
Cuộc họp có theo dõi sau | Cuộc họp không có theo dõi |
Mọi người rời cuộc họp với danh sách nhiệm vụ rõ ràng. | Không ai thực sự biết cần làm gì tiếp theo. |
Biên bản họp được gửi trong 24 giờ, giúp tất cả thành viên nắm rõ thông tin. | Không có tài liệu ghi nhận, khiến nhiều người quên mất nội dung họp. |
Tiến độ được giám sát và hỗ trợ kịp thời. | Nhiều nhiệm vụ bị trì hoãn hoặc bỏ quên. |
Cuộc họp tiếp theo diễn ra hiệu quả hơn vì công việc đã được thực hiện đầy đủ. | Cuộc họp sau phải mất thời gian nhắc lại những gì đã thảo luận trước đó. |
Ví dụ thực tiễn
Tình huống 1: Có tóm tắt và theo dõi sau cuộc họp
✅ Mục tiêu: Hoàn thành kế hoạch ra mắt sản phẩm mới.
✅ Sau cuộc họp:
- Biên bản họp được gửi ngay trong ngày.
- Các nhiệm vụ được phân công cụ thể, với thời hạn rõ ràng.
- Một cuộc họp ngắn được tổ chức sau 3 ngày để cập nhật tiến độ.
✅ Kết quả: Dự án được triển khai đúng tiến độ, không bị trì hoãn.
Tình huống 2: Không có bước tóm tắt và theo dõi
❌ Sau cuộc họp:
- Không có ai ghi lại các quyết định được đưa ra.
- Các thành viên không rõ nhiệm vụ của mình.
- Khi sắp đến hạn, nhiều người quên mất trách nhiệm của mình, khiến dự án bị trì hoãn.
❌ Kết quả: Phải tổ chức thêm một cuộc họp khác để nhắc lại nội dung cũ.
Bài học rút ra
Một cuộc họp chỉ thực sự thành công khi các quyết định được thực hiện. Việc tóm tắt, phân công và theo dõi sau cuộc họp là yếu tố quan trọng giúp đảm bảo mỗi cuộc họp đều mang lại kết quả thực tế và không trở thành lãng phí thời gian.
7. Đánh giá hiệu quả cuộc họp
“Without continual growth and progress, such words as improvement and success have no meaning.” (“Không có sự phát triển liên tục, những từ như cải tiến và thành công sẽ không có ý nghĩa.”) – Benjamin Franklin [12].
Một cuộc họp có thể diễn ra theo đúng kế hoạch, nhưng điều đó không có nghĩa là nó đã thực sự hiệu quả. Việc đánh giá sau cuộc họp giúp bạn xác định điểm mạnh, điểm yếu và tìm ra cách cải thiện trong tương lai. Nếu không có sự điều chỉnh, những sai sót trong cuộc họp sẽ tiếp tục lặp lại, gây lãng phí thời gian và giảm hiệu suất làm việc của đội nhóm.
Theo Harvard Business Review [13], việc đánh giá và cải thiện liên tục có thể giúp giảm 30% thời gian họp không cần thiết. Điều này có nghĩa là, nếu tổ chức họp một cách có chiến lược, bạn có thể cắt giảm đáng kể những cuộc họp dư thừa và nâng cao hiệu suất làm việc.
Làm thế nào để đánh giá hiệu quả cuộc họp?
✅ 1. Đánh giá dựa trên mục tiêu ban đầu
- Cuộc họp có đạt được mục tiêu đề ra không?
- Những quyết định quan trọng đã được đưa ra chưa?
- Các nhiệm vụ đã được phân công rõ ràng và có kế hoạch thực hiện không?
✅ 2. Đánh giá mức độ tham gia của các thành viên
- Mọi người có đóng góp ý kiến hay chỉ một vài cá nhân nói?
- Các thành viên có hiểu rõ vấn đề không hay cần thêm giải thích?
- Ai là người tham gia tích cực nhất, ai ít đóng góp và tại sao?
✅ 3. Xem xét việc quản lý thời gian
- Cuộc họp có kéo dài hơn dự kiến không?
- Có phần nào trong cuộc họp không cần thiết hoặc có thể rút gọn không?
- Thời gian dành cho từng nội dung có hợp lý không?
✅ 4. Thu thập phản hồi từ đội nhóm
- Cách tốt nhất để cải thiện chất lượng cuộc họp là hỏi ý kiến từ chính những người tham gia.
- Một số câu hỏi có thể đặt ra:
- “Bạn thấy cuộc họp này có hiệu quả không? Tại sao?”
- “Điểm nào cần cải thiện để cuộc họp sau tốt hơn?”
- “Có phần nào trong cuộc họp mà bạn cảm thấy không cần thiết không?”
✅ 5. Điều chỉnh và cải thiện cho những cuộc họp tiếp theo
- Nếu thấy rằng một số cuộc họp có thể thay thế bằng email hoặc báo cáo nội bộ, hãy thử nghiệm cách tiếp cận đó.
- Nếu nhận thấy có quá nhiều người tham gia mà không đóng góp được nhiều, hãy xem xét chỉ mời những người thực sự liên quan.
- Nếu cuộc họp thường xuyên vượt quá thời gian dự kiến, hãy đánh giá lại cách phân bổ thời gian cho từng phần thảo luận.
Sự khác biệt giữa một cuộc họp có đánh giá hiệu quả và một cuộc họp không có bước này
Cuộc họp có đánh giá hiệu quả | Cuộc họp không có đánh giá |
Xác định rõ những gì làm tốt và những gì cần cải thiện. | Tiếp tục lặp lại những lỗi cũ mà không có sự điều chỉnh. |
Cải thiện chất lượng và giảm thời gian họp không cần thiết. | Mất nhiều thời gian vào những cuộc họp dư thừa. |
Tăng cường sự tham gia của các thành viên. | Mọi người cảm thấy cuộc họp là nghĩa vụ, không phải cơ hội đóng góp. |
Cuộc họp sau hiệu quả hơn, tập trung hơn. | Vẫn gặp những vấn đề cũ mà không có giải pháp. |
Ví dụ thực tiễn
Tình huống 1: Có đánh giá hiệu quả sau cuộc họp
✅ Mục tiêu: Đánh giá chiến lược bán hàng cho quý tới.
✅ Sau cuộc họp:
- Nhóm quản lý nhận ra rằng cuộc họp có quá nhiều người tham gia, trong khi chỉ một số ít có vai trò quyết định.
- Một số thành viên cảm thấy rằng có thể gửi email báo cáo thay vì tổ chức cuộc họp trực tiếp.
- Kết quả: Cuộc họp lần sau chỉ mời những người liên quan trực tiếp, giúp tiết kiệm 30% thời gian làm việc.
Tình huống 2: Không có đánh giá sau cuộc họp
❌ Sau cuộc họp:
- Không ai xem xét liệu cuộc họp có thực sự hiệu quả không.
- Vẫn tiếp tục mời quá nhiều người tham gia không cần thiết.
- Cuộc họp kéo dài hơn dự kiến mà không có ai đề xuất cải thiện.
- Kết quả: Những vấn đề tương tự vẫn tiếp diễn trong những cuộc họp tiếp theo, gây lãng phí thời gian và giảm năng suất làm việc.
Bài học rút ra
Mọi quy trình trong doanh nghiệp đều cần được cải thiện liên tục, và cuộc họp cũng không ngoại lệ. Bằng cách đánh giá hiệu quả sau mỗi cuộc họp, bạn có thể giảm thời gian họp không cần thiết, cải thiện chất lượng thảo luận và tối ưu hóa hiệu suất làm việc của đội nhóm. Một nhà lãnh đạo giỏi không chỉ biết tổ chức cuộc họp, mà còn biết cách học hỏi từ những cuộc họp trước để làm tốt hơn trong tương lai.
III. Kết luận
“The art of communication is the language of leadership.” (“Nghệ thuật giao tiếp chính là ngôn ngữ của lãnh đạo.”) – James Humes [14].
Cuộc họp không chỉ là một hoạt động mang tính thủ tục, mà là một công cụ chiến lược giúp doanh nghiệp và đội nhóm ra quyết định nhanh chóng, giải quyết vấn đề hiệu quả và thúc đẩy sự đổi mới. Một nhà lãnh đạo xuất sắc không chỉ tổ chức họp mà còn biết cách tối ưu hóa mỗi phút họp để mang lại giá trị thực sự.
Tầm quan trọng của việc tổ chức cuộc họp hiệu quả
- Giúp đội nhóm tập trung vào mục tiêu chung
- Một cuộc họp có cấu trúc rõ ràng giúp tất cả thành viên hiểu rõ định hướng và nhiệm vụ của mình.
- Tiết kiệm thời gian và tối ưu hóa năng suất làm việc
- Khi áp dụng đúng phương pháp, thời gian họp có thể giảm nhưng hiệu suất làm việc lại tăng, vì mọi quyết định đều có hành động cụ thể đi kèm.
- Nâng cao tinh thần làm việc nhóm và thúc đẩy sáng tạo
- Khi các cuộc họp diễn ra một cách chuyên nghiệp và hiệu quả, nhân viên cảm thấy họ được lắng nghe và có cơ hội đóng góp ý tưởng.
- Đảm bảo mọi quyết định đều có trách nhiệm thực hiện
- Một cuộc họp tốt không chỉ dừng lại ở thảo luận mà còn xác định rõ ai làm gì và khi nào hoàn thành.
Tóm tắt bảy bước giúp bạn dẫn dắt cuộc họp hiệu quả
- Xác định rõ mục đích cuộc họp
- Chỉ họp khi thực sự cần thiết và xác định rõ mục tiêu.
- Tạo một lịch trình rõ ràng
- Định hướng nội dung và phân bổ thời gian hợp lý để không bị lan man.
- Chuẩn bị tài liệu và luận điểm hỗ trợ
- Cung cấp dữ liệu và thông tin cần thiết để thảo luận hiệu quả.
- Hướng dẫn người tham gia trước cuộc họp
- Đảm bảo mọi người biết trước nội dung, vai trò và trách nhiệm của mình.
- Triển khai cuộc họp chuyên nghiệp
- Kiểm soát thời gian, tập trung vào giải quyết vấn đề và ghi nhận quyết định quan trọng.
- Tóm tắt và theo dõi sau cuộc họp
- Gửi biên bản họp, phân công nhiệm vụ và theo dõi tiến độ để đảm bảo thực thi.
- Đánh giá hiệu quả cuộc họp
- Xem xét điểm mạnh, điểm yếu và cải thiện cách tổ chức họp trong tương lai.
Lời khuyên cuối cùng
Một cuộc họp thành công không chỉ đo lường bằng số lượng thông tin được chia sẻ, mà còn bằng tính hiệu quả của quyết định được đưa ra và mức độ cam kết thực hiện sau đó. Hãy áp dụng bảy nguyên tắc này để biến mỗi cuộc họp trở thành một công cụ quyền lực giúp nâng cao năng suất và thúc đẩy sự phát triển của tổ chức.
IV. Tài liệu tham khảo
[1] W. Bennis, On Becoming a Leader, Basic Books, 2009.
[2] S. Perlow, “Stop the Meeting Madness,” Harvard Business Review, vol. 94, no. 7, pp. 62-69, 2016.
[3] B. Tracy, Goals! How to Get Everything You Want Faster Than You Ever Thought Possible, Berrett-Koehler Publishers, 2010.
[4] McKinsey & Company, “The Social Economy: Unlocking Value and Productivity Through Social Technologies,” McKinsey Global Institute Report, 2012.
[5] A. Lakein, How to Get Control of Your Time and Your Life, P.H. Wyden, 1973.
[6] MIT Sloan Management Review, “Making Meetings More Productive,” MIT Sloan Review, vol. 58, no. 4, pp. 74-79, 2017.
[7] B. Franklin, The Autobiography of Benjamin Franklin, Yale University Press, 2003.
[8] Forbes, “How to Make Meetings More Effective,” Forbes Business Journal, 2021.
[9] J. Powell, The Secret of Staying in Love, Thomas More Publishing, 1974.
[10] Theophrastus, Characters, Cambridge University Press, 2004.
[11] P. Picasso, Conversations with Picasso, University of Chicago Press, 1999.
[12] B. Franklin, Poor Richard’s Almanack, Applewood Books, 1996.
[13] Harvard Business Review, “The Surprising Science Behind Successful Meetings,” Harvard Business Review Digital Articles, 2019.
[14] J. Humes, The Sir Winston Method: The Five Secrets of Speaking the Language of Leadership, HarperBusiness, 2002.
Nguồn: SmartSkills – Người viết: Đặng Thanh Tùng